Franco Serblin Accordo – Tuyệt tác âm thanh trường cửu

Với một kết cấu thùng loa đối xứng đặc biệt cùng những nét vẽ ấn tượng, Franco Serblin Accordo tái tạo trường âm kinh ngạc so với kích thước của mình, ngoài ra, đây còn là một trong những đôi bookshelf tái tạo vocal ấn tượng nhất hiện nay.

Franco Serblin – Người tạo nên những chuẩn giá trị cho ngành chế tác loa hi-end hiện đại

Nói đến Franco Serblin, người ta thường nhắc về ông như một nghệ nhân tài hoa với những mẫu loa sở hữu đường nét độc đáo hơn là ở khía cạnh kỹ thuật. Tuy nhiên, thực tế những mẫu loa của Franco được xem là có sức ảnh hưởng rất lớn về mặt công nghệ chế tạo loa hi-end cho đến tận ngày hôm nay. Từ việc tối ưu cộng hưởng thùng loa, thiết kế phân tần và nhất là những tính toán về nhiễu xạ đều được ông nghiên cứu từ thập niên 80, trong khi mãi cho đến những năm gần đây chúng ta mới thấy các nhà sản xuất loa bắt đầu thật sự quan tâm đến vấn đề này.

Ông Franco Serblin

Tháng 3 nămg 1983, Franco Serblin thành lập thương hiệu Sonus Faber tại quê nhà Vincenza, Ý. Thương hiệu này nhanh chóng gây chú ý trên khắp thế giới với những thiết kế loa được gia công một cách cầu kỳ kết hợp giữa da và thùng gỗ có chất lượng chế tác ngang với đẳng cấp những xưởng làm đàn thủ công. Với triết lý tạo nên những dòng loa có khả năng tái hiện một cách trung thực và gần với âm thanh thật của các nhạc cụ, Sonus Faber gây kinh ngạc và tạo nên một “cơn bão” trên khắp các thị trường âm thanh lớn trên thế giới với những thiết kế loa như Snail, Minima, Parva, Extreme, Gaurneri Homage… Sau 33 năm, Franco rời Sonus Faber và thành lập thương hiệu Franco Serblin, nơi ông có thể tiếp tục sáng tác những tuyệt phẩm âm thanh của riêng mình mà không vướng bận áp lực thương mại.

Ktêma, thiết kế loa đầu tiên của Franco với thương hiệu mới của mình đã trở thành hiện tượng khi trình diễn tại triển lãm Hong Kong 2011. Đôi loa gây bất ngờ khi có thể tạo được một sân khấu âm thanh hoàn chỉnh trong phòng nghe có diện tích rất lớn, ngay cả đối với những siêu loa trên 2 mét vẫn gặp khó khăn khi với không gian này . Sau thành công Ktêma, Franco Serblin tiếp tục quay lại sở trường của mình đó là chế tạo những đôi loa bookshelf kích thước nhỏ nhưng đạt hiệu quả trình diễn sân khấu âm thanh lớn. Accordo ra đời, được giới chuyên môn và audiophiles đón nhận nhờ khả năng tái tạo âm thanh được gói gọn trong hai từ “hài hòa”. Sự hài hòa trong dải tần, pha, thời gian, độ động và sân khấu trình diễn đã tạo nên một đẳng cấp âm thanh mà cho đến nay hiếm có đôi bookshelf nào đạt được tương tự như Accordo.

Tuy nhiên, Accordo cũng là thiết kế loa cuối cùng mà Franco Serblin chính tay thiết kế và hoàn thiện. Ông mất năm 2013, để lại toàn bộ thương hiệu Franco Serblin cho người con rể của mình là Massimiliano Favella. Massimiliano là người có cùng niềm đam mê âm thanh, một học trò xuất sắc của Franco. Ngoài ra, Massimiliano còn được biết đến là người có đức tính vô cùng cẩn trọng, hiện toàn bộ các công việc tại xưởng chế tác Laboratorium đều chỉ do duy nhất mình ông đảm nhiệm. Massimiliano xem việc chế tạo loa như thực hiện một tác phẩm thủ công, không vội vã, phải là công việc tỉ mỉ và đạt cảm hứng ở tất cả mọi công đoạn nhằm đảm bảo mức độ hoàn thiện cao nhất, xứng đáng giá trị của một tác phẩm âm thanh. Accordo là đôi loa cuối cùng mà Franco Serblin hoàn thiện, tuy nhiên, theo Massimiliano, cha của mình còn vô số các dự án chưa hoàn thành và tất cả đã được lưu trữ lại cẩn thận, việc còn lại của ông là phát triển, thử nghiệm và hoàn thiện.

Thiết kế điêu khắc, thùng loa trái và phải đối xứng

Rất khó có thể tả được bằng lời hình dáng đặc biệt của Franco Serblin Accordo, bởi từ bất kỳ góc độ nào, đôi loa cũng đều xứng đáng là một tác phẩm điêu khắc được tạo dựng bởi những đường nét rất phức tạp. Trước khi đi vào chi tiết, chúng tôi muốn nhấn mạnh điểm đặc biệt trong thiết kế thùng loa của Accordo chính là việc sử dụng hai mẫu thùng khác biệt cho hai kênh trái phải. Hay nói chính xác hơn là thay vì dùng chung một thiết kế thùng cho loa trái và loa phải, nhà thiết kế đã vẽ 2 mẫu thùng có các chi tiết đối xứng với nhau.

Nếu quan sát từ trên xuống, thùng loa Franco Serblin Accordo có các cạnh tương tự như hình chữ V được viết in hoa và nghiêng. Thùng loa tạo thành từ 4 mặt với mặt trước là một cùng tròn lồi, hai mặt hong có độ lõm với cung khác nhau, hội tụ tạo thành một mặt lưng thứ 4 có độ vát nhẹ. Do có bề mặt xéo, nên ống thoát hơi bằng kim loại cũng có thiết kế hơi khác biệt với miệng ống được vát tạo hình oval. Franco Serblin vẫn theo triết lý riêng của mình trong việc chế tạo thùng loa Accordo đó là sử dụng hoàn toàn gỗ thịt. Kết cấu gỗ thịt của Accordo tương tự như mẫu loa bookshelf Guarneri Homage, được ghép ngang từ những thanh gỗ. Để khống chế rung và cộng hưởng, hai tấm hợp kim nhôm magiê được Franco sử dụng để chèn sandwich giữa thùng loa chính, nắp thùng trên và đáy loa. Nên khi quan sát Accordo từ bên mặt hong, sẽ có hai đường chỉ dày khoảng 2mm đó chính là phần tách giữa hai tấm kim loại.

Tôi có đôi lần trao đổi với Massimiliano về những kỹ thuật, công nghệ chế tạo Accordo, trong đó ấn tượng nhất là câu chuyện chọn vật liệu gỗ và các quy trình để khô tự. Từ khâu chọn gỗ đến lúc hoàn thiện, thùng
loa Accordo phải mất khoảng 9 tháng. Đầu tiên là khâu chọn gỗ và để khô tự nhiên, giai đoạn này kéo dài khoảng 6 tháng, sau đó các thanh gỗ sẽ được chế tác và hoàn thiện bởi các nghệ nhân chuyên làm đàn. Các thùng loa được hoàn thiện sẽ được vận chuyển về nhà máy Laboratorium. Toàn bộ xưởng chế tác này được đầu tư hệ thống cân bằng đẳng nhiệt và tạo độ ẩm duy trì ở mức độ cố định 24/24, tại đây các thùng loa Accordo sẽ tiếp tục được lưu trữ tự nhiên thêm 3 tháng. Sau đó, đích thân Massimiliano sẽ kiểm tra các lỗi về co giãn, các sai xót hoàn thiện bên ngoài lẫn bên trong trước khi qua giai đoạn lắp ráp hoàn thiện. Tương tự như các thiết kế loa trước đây của Franco Serblin, Accordo cũng sử dụng các sợi dây thun đàn hồi thay cho ê-căng, phần kim loại giữa hai đầu dây được mạ chrôm sáng khắc chữ ký của nhà sáng lập.

Với một đôi bookshelf, chân loa là yếu tố rất quan trọng nên Franco Serblin đã quyết định tối ưu mọi yếu tố từ thẩm mỹ, khả năng chống rung, độ cao lý tưởng… bằng cách thiết kế chân loa đi kèm với Accordo. Chân loa Accordo cao 740mm, trọng lượng 16kg, có thiết kế thân gỗ với mặt đế là một tấm kim loại mạ chrôm rất dày. Bộ cọc loa cũng được bố trí ở phía sau của chân loa này, phần dây nối giữa thùng loa chính và chân sử dụng một đầu jack chuyên dụng. Dây loa được đi ẩn bên trong chân loa, đảm bảo tối ưu về thẩm mỹ. Ngoài ra, nhằm chống rung tối ưu, cũng như tạo được sự đồng nhất, xả rung nhanh từ thùng loa chính, mặt tiếp xúc của chân và mặt đáy loa được cố định với nhau bằng khóa ốc hình trụ.

Franco Serblin Accordo hoạt động ở trở kháng trung bình 4ohm với dải tần rộng từ 40 lên đến 33.000Hz. Dải cao của loa trang bị driver màng dome lụa đường kính 29mm, đây là thiết kế driver quen thuộc của nhà thiết kế Ragnar Lian, đồng sáng lập Sonus Faber. Trung và trầm của Accordo đảm nhiệm bởi loa con mid/woofer màng giấy cắt ghép mãnh của Scan-speak nhưng được thay đổi một số thành phần cấu tạo, trong đó phải kế đến một vòng kim loại chống rung ở tâm driver và mũi hướng âm bằng thép không gỉ.

Setup và trình diễn

Franco Serblin Accordo là một đôi loa tương đối dễ phối ghép, công suất khuếch đại yêu cầu chỉ trên 20W. Tuy nhiên, thực nghiệm cho thấy Accordo phát huy tối ưu khi được ghép với ampli đèn hoặc bán dẫn Class A. Hai thùng loa của Accordo được Franco Serblin vẽ với mục đích tạo nên một cung phát âm thanh có khoảng cách từ driver đến vị trí người nghe bằng nhau một cách hoàn hảo, ngoài ra do có kết cấu đối xứng nên các méo nhiễu cũng được triệt tiêu, tối ưu về mặt pha và thời gian. Điều quan trọng nhất khi set-up vị trí loa Accordo là phải tuân thủ việc toe-in sao cho mặt tweeter hướng trực tiếp đến người nghe, đồng thời khoảng cách với điểm ngọt ngắn hơn 2m. Loa Accordo không cần phải bố trí quá gần tường sau, mà ngược lại nó cần không gian để “thở”, tùy theo diện tích phòng nghe mà người nghe cân chỉnh khoảng cách từ ít nhất 60cm trở lên.

Ông Massimiliano Favella

Chúng tôi phối ghép Franco Serblin Accordo với bộ khuếch đại đèn pre/power Air Tight ATC-5/ATM-1S cùng đầu đọc Gryphon Audio Scorpio. Accordo nhanh chóng thể hiện khả năng “ẩn mình” trong phòng nghe với track thử Commeun Tango trong album Conversations – Anne Bisson & Belanger. Đôi loa tái tạo và định vị rất tốt những cú búng nốt (pizzicato) của cellist Belanger, đặc biệt, hài âm của thùng đàn dầy có độ ngân, độ vang chuẩn nở rộng. Tất cả những chi tiết micro của bản thu gần như được mở ra một cách hoàn hảo, đáp ứng về mặt tách tiếng và tốc độ.

Không phải là đôi loa dành cho những bản thu đòi hỏi dải trầm với những cú bass mạnh mẽ nhưng ngược lại Accordo lại rất bản lĩnh khi làm chủ vùng âm mid low với méo âm thấp. Dải trầm của loa làm chúng tôi nhớ lại phẩm chất âm của đôi loa bookshelf huyền thoại Sonus Faber Gaurneri Homage. Vẫn những âm bass tròn, có độ dày, thả được thấp, Accordo thậm chí còn làm tốt hơn Gaurneri về mặt đáp ứng tốc độ và hạn chế những nhiễu ồn từ ống thoát hơn. Chính vì thế, những âm bass thuộc ngưỡng 40 – 70Hz sẽ được đôi loa đánh ra “cú” rất ấn tượng về độ rõ.

Franco Serblin Accordo là một trong những đôi bookshelf có khả năng tái tạo vocal ấn tượng nhất mà chúng tôi tùng được trải nghiệm. Canjun Moon là một bản thu với độ “feel” rất quái của nữ ca sĩ da màu Constanze Friend, trích trong album Covered. Constanze có lúc thả giọng xuống nốt trầm lúc lại bật tốc lên quãng cao, Accordo không chỉ làm tốt những nốt khó mà còn hể hiện được độ chuyển mượt vớihài âm đẹp của giọng hát lẫn tiếng đàn đệm. Mọi  thứ đều sắp xếp ngay ngắn, trật tự nhưng không bị bó hoặc ghì lại mà được mở thoát rất dễ chịu. Chính khả năng mở sân khấu của Accordo giúp cho người nghe rất dễ hòa mình vào không gian của bản nhạc và “nhìn” rất rõ vị trí nhạc cụ, ca sĩ.

Với thiết kế thùng loa đối xứng, sân khấu tái tạo bởi Accordo được chúng tôi đánh giá là lấn lướt hơn các mẫu loa bookshelf cùng tâm giá, kể cả khi so với những đôi loa cột. Không chỉ là cảm giác mất loa, độ mở âm hình, Franco Serblin Accordo hoàn toàn có khả năng lắp đầy cả hiệu ứng không gian của một dàn nhạc vào trong phòng nghe. Không gian cực rộng với vùng vocal lắp đầy của bản thu Hallelujah do dàn nhạc giao hưởng Thụy Điển trình diễn trích trong album tổng hợp FIM Producer’s Choice 1 đã một lần nữa chứng minh tài năng của Franco Serblin trong việc “sáng tác” nên những đôi bookshelf huyền thoại!

Thông số kỹ thuật

• Dải tần: 40 – 33.000Hz
• Trở kháng: 4ohm
• Độ nhạy: 87dB
• Kích thước loa: 360x190x360mm
• Chiều cao chân loa: 740mm
• Trọng lượng loa: 16kg
• Trọng lượng chân loa: 16kg

Nguồn: Nghe Nhìn Việt Nam/Duy Thái