Analog nói chung và đĩa than nói riêng đang dần quay trở lại với giới Audiophile, khi các thương hiệu nổi danh về analog như Pro-Ject, Sumiko, Ortofon, hay Brinkmann,…đã mang đến các sản phẩm ở nhiều phân khúc khác nhau từ nhập môn đến cao cấp, mở ra vô vàn trải nghiệm đậm chất cổ điển cho các tín đồ âm thanh. Không giống như những thiết bị âm thanh thông thường, người chơi khi sử dụng mâm đĩa than các khía cạnh khác nhau để có thể mang đến khả năng tái tạo bản thu một cách chính xác và chi tiết nhất. Như vậy, có những thông tin và yếu tố gì người chơi cần biết để chuẩn bị bước vào “cuộc chơi đĩa than” đầy hấp dẫn này?
PHẦN 1: MÂM ĐĨA THAN
Mâm đĩa than (Turntable) đóng vai trò là một nguồn phát trong hệ thống âm thanh, và được thiết kế dành riêng cho nguồn nhạc Analog từ đĩa than (còn gọi là đĩa Vinyl hay đĩa LP). Mâm đĩa than có nhiệm vụ đọc những tín hiệu được ghi lại trên những rãnh nhỏ trên mặt đĩa, chuyển đổi chúng thành tín hiệu điện và chuyển chúng đến Phono Stage và Ampli. Cấu tạo của mâm đĩa than bao gồm một Platter ( thớt đặt đĩa than), được nối với một cây trụ (Shaft) nằm trong một ổ xoay. Platter sẽ thường được làm bằng nhôm, và có một độ nặng nhất định (thường là từ 3 – 5 kg) để đảm bảo độ mượt mà và ổn định khi hoạt động. Trụ và Platter sẽ xoay trên một bạc đạn (Bearings) nằm dưới đáy trụ và hoạt động nhờ vào mô – tơ hoặc dây cu – roa (belt), và cuối cùng là phần vỏ máy (Plinth).
CÁC LOẠI MÂM ĐĨA THAN:
1. PHÂN LOẠI THEO CƠ CHẾ TRUYỀN ĐỘNG:
Truyền động bằng dây đai (Belt):
Hệ thống này được sử dụng khá rộng rãi ở hầu hết các mâm đĩa than trên thị trường hiện nay, đặc biệt ở phân khúc High – end. Hệ thống bao gồm một mô tơ xoay và một sợi dây đai bao bọc xung quanh phần rìa ngoài của Platter, hoặc là phần phía trong của Platter nếu là Platter 2 mảnh. Ưu thế của các mâm đĩa than sử dụng cơ chế này chính là hệ thống chính sẽ được cách lí khỏi những chuyển động của mô tơ, giúp tránh khỏi độ nhiễu do mô tơ tạo nên khi hoạt động. Ngoài ra, tốc độ quay khi sử dụng hệ thống dây đai cũng sẽ nhất quán và ổn định hơn, giúp cho người dùng có thể nghe được cao độ của bản nhạc một cách chính xác như đã ghi.
Truyền động trực tiếp:
Với hệ thống truyền động trực tiếp, việc chống nhiễu sẽ khó khăn hơn nhiều khi mà một mô tơ xoay được đặt trực tiếp phía dưới Platter. Điều này cũng khiến cho hệ thống truyền động bằng dây đai thông dụng hơn trong giới Audiophile. Tuy nhiên, các mâm đĩa than sử dụng hệ thống truyền động này được giới DJ ưa chuộng hơn, khi có tốc độ xoay nhanh hơn nhiều so với truyền động bằng dây đai.
Truyền động bằng bánh xe đệm:
Hệ thống này thường được sử dụng ở những mẫu mâm đĩa than trong thập niên 50, 60. Theo đó, hệ thống sử dụng một chiếc bánh xe bằng cao su cọ sát vào phía trong của Platter để xoay chúng. Hiện nay, có rất ít mâm đĩa than sử dụng cơ chế này do mang nhiều nhược điểm của cả 2 cơ chế truyền động phía trên.
2. PHÂN LOẠI THEO CHẾ ĐỘ:
Chế độ tự động hoàn toàn:
Nếu là một người chơi nhập môn hoặc không muốn thao tác quá nhiều, mâm đĩa than với hệ thống tự động hoàn toàn là một lựa chọn tối ưu. Gần như tất cả những thao tác cần thiết như khởi động nâng tay cần, điều chỉnh tốc độ xoay đều được tích hợp vào những nút bấm, mang lại sự tiện lợi đến với người dùng. Đồng thời, thiết bị cũng sẽ tự động dừng và trả tay cần về vị trí cũ khi bản nhạc kết thúc, giúp cho người dùng không phải lo lắng về vấn đề này.
Chế độ bán tự động:
Hệ thống bán tự động cho phép mâm đĩa than tự động dừng và trả tay cần về vị trí cũ khi bản nhạc kết thúc. Ngoài ra, các thao tác khác người dùng sẽ phải tự điều chỉnh và thực hiện.
Chế độ thủ công:
Đa số những mâm đĩa than thông dụng hiện nay đều mang chế độ thủ công. Nghĩa là, người dùng sẽ tự mình thực hiện những thao tác như điều chỉnh tốc độ, đặt tay cần vào đĩa, và sau khi bản nhạc kết thúc thì lấy ra và đưa về vị trí cũ. Vậy, tại sao những mâm đĩa than đều sử dụng chế độ thủ công? Theo đó, các chế độ khác phải mang rất nhiều linh kiện và các cơ chế máy móc, từ đó sẽ làm tăng thêm ma sát cho tay cần, dẫn đến chất lượng âm thanh bị ảnh hưởng nặng nề. Ngoài ra, các bộ phận này cũng làm tăng thêm chi phí mà không thể cải thiện được âm thanh được tái tạo, thậm chí còn làm giảm hiệu suất hoạt động của mâm đĩa.
Nguồn: Đông Thành- Hòa Phúc
