Sự khác biệt giữa loa nghe nhạc và loa xem phim

Trong bài này, mình sẽ chia sẻ với các bạn về sự khác biệt giữa loa nghe nhạc và loa xem phim. Qua đó, hy vọng các bạn có thể tìm được một bộ loa phù hợp với nhu cầu của mình. 

Tản mạng về loa:
Trước hết mình cũng xin làm rõ một điều, bất kỳ chiếc loa nào cũng có thể dùng để nghe nhạc và xem phim. Vấn đề đặt ra ở chỗ có một số dòng loa sử dụng để nghe nhạc thì lại hay hơn rất nhiều khi sử dụng để xem phim và ngược lại. Đây không phải là điều ngẫu nhiên mà tất cả đều có nguyên tắc của nó. Các hãng âm thanh sử dụng nguyên tắc này để tối ưu cho bộ loa của mình nhằm đem lại trải nghiệm phim ảnh sống động hay thể hiện những bản nhạc du dương. Nhân vô thập toàn, vì vậy cũng không có bất kỳ dòng loa nào có thể chơi tốt cả âm nhạc lẫn phim ảnh. Bạn sẽ phải chấp nhận sự hi sinh và lựa chọn một trong hai rõ ràng là không phải điều dễ dàng.

Thật ra còn một dạng loa nữa là loa chuyên cho karaoke, nhưng nếu để hát karaoke thì dĩ nhiên chúng ta phải dùng loa chuyên cho karaoke và mình sẽ chia sẻ trong một bài viết khác.

Sự khác biệt về thiết lập:

Thiết lập của hệ thống loa là điều bạn dễ nhận ra nhất giữa loa nghe nhạc và loa xem phim. Trong hằng hà sa số các kiểu thiết lập loa, tối ưu nhất cho nghe nhạc chỉ có thể là Stereo. Hay nói một cách đơn giản, thiết lập loa 2 kênh cơ bản chính là thiết lập tối ưu nhất cho nghe nhạc. Tuy nhiên do đặc tính vô hướng của âm trầm, đôi lúc chúng ta sẽ thấy một số dòng loa giá rẻ biến tấu thành 2.1 với một loa siêu trầm để giảm tải cho 2 loa vệ tinh chỉ trình diễn dải trung (mid) và cao (treble). Trong khi đó, loa xem phim trên lý thuyết ưu tiên càng nhiều kênh càng tốt với các thiết lập từ hệ thống 5.1 phổ biến đến Atmos 9.2.4 siêu cao cấp.

Cần lưu ý là trong trường hợp so sánh thì nhiều kênh không đồng nghĩa với tốt hơn do mục tiêu và cách tái hiện âm thanh của loa (tối ưu cho) nghe nhạc và loa (tối ưu cho xem phim) là hoàn toàn khác nhau. Điều này dẫn chúng ta đến sự khác biệt tiếp theo.

Sự khác biệt về mục tiêu:
Ở những buổi trình diễn âm nhạc, hình ảnh mà chúng ta thường thấy đó chính là người ca sĩ đứng trên sâu khấu đem lời hát của mình gửi đến những khán giả bên dưới. Mục tiêu loa chuyên nghe nhạc chính là biến bạn thành những khán giả ấy trong chính căn phòng của mình. 2 kênh stereo thiết lập chuẩn mực để có thể tái hiện cả sân khấu, đỉnh cao là mang lại cảm giác như thể người ca sĩ đang đứng trước mặt bạn như một buổi biểu diễn thật sự. Nhiều hơn 2 kênh đối với loa nghe nhạc là một sự lãng phí, vì vậy dù có đắt giá đến đâu thì loa nghe nhạc vẫn luôn giữ nguyên thiết lập stereo. Với một bộ dàn nghe nhạc, loa là yếu tố quan trọng nhất quyết định đến trải nghiệm của bạn.

Trong khi đó, mục tiêu của loa chuyên xem phim lại hoàn toàn khác. Thay vì tái hiện lại sân khấu trước mắt bạn, những dòng loa này đặt bạn là trọng tâm của thế giới. Surround (hay còn được gọi là âm thanh vòm hoặc âm thanh đa hướng) là kiểu thiết lập nhiều loa bao quanh người nghe, tái tạo lại tất cả âm thanh trên màn ảnh như thể nó diễn ra ngay xung quanh bạn. Trước-sau-phải-trái, thậm chí là trên dưới trong trường hợp thiết lập Atmos; trên lý thuyết càng nhiều kênh thì càng đem lại cảm giác thật hơn. Trong một hệ thống chiếu phim, loa đóng vai trò hỗ trợ giúp bạn có được trải nghiệm thực hơn từ những gì đang chiếu trên màn ảnh.

Đến lúc này thì câu hỏi đặt ra là rõ ràng trên giấy tờ thì loa nghe nhạc có phần lép vế hơn với số kênh chẳng những thấp hơn mà mục tiêu cũng không hẳn là “vĩ đại” bằng. Để làm sáng tỏ điều này, chúng ta phải đi sâu hơn về mặt kỹ thuật.

Sự khác biệt về cách tái hiện âm thanh:
Do chỉ có 2 kênh, sự chăm chút cho khả năng trình diễn của từng chiếc loa trong bộ stereo là rất cao. Một điểm dễ nhận thấy đối với tất cả các dòng loa nghe nhạc cao cấp là chúng thường được thiết kế theo kiểu loa thùng với khả năng trình diễn toàn dải âm (bass, mid, treble). Mỗi một chiếc loa là sự kết hợp của nhiều củ loa nhỏ đảm nhiệm từng dải âm khác nhau, điển hình là tweeter dành cho dải mid và treble, woofer dành cho dải mid và bass, midrange dành riêng cho dải mid, subwoofer dành riêng cho dải sub-bass (siêu trầm). Đối với các dòng loa giá rẻ hoặc do yêu cầu buộc phải thiết kế nhỏ gọn như loa vi tính hay bookshelf; một loa siêu trầm thường được bổ sung thêm thành hệ thống 2.1 để tránh hụt dải trầm. Mỗi dòng loa sẽ có một chất âm riêng, tuy nhiên điểm chung mà chúng ta sẽ thấy ở các dòng loa nghe nhạc chính là chúng có xu hướng thể hiện vô cùng tinh tế và chi tiết để làm tăng thêm sự quyến rũ cho từng tiếng nhạc, lời ca.

Mỗi chiếc loa trong bộ loa tối ưu cho xem phim đảm nhiệm một nhiệm vụ nhất định do đó nó không cần thiết phải hội đủ khả năng trình diễn toàn dải như loa nghe nhạc. Điển hình là trong thiết lập phổ biến 5.1, loa siêu trầm sẽ đảm nhiệm thể hiện dải sub-bass. Loa mid như cái tên của nó thể hiện sẽ đảm nhận dải mid, hay cụ thể hơn là các đối thoại của nhân vật. Trong khi đó, 2 loa front (loa trước) và 2 loa back (surround) có khả năng trình diễn cả 3 dải nhưng ở mức độ tương đối, vừa đủ để mô phỏng âm thanh xung quanh người nghe. Dàn loa 7.1 thêm bổ sung thêm 2 loa vệ tinh nữa trong khi thiết lập Atmos cho phép mô phỏng không chỉ xung quanh mà còn cả tiếng động trên dưới người nghe. Có một điểm cần lưu ý là để mô phỏng chính xác nhất, nguồn âm thanh phải hỗ trợ số kênh tương ứng với hệ thống loa của bạn. Chẳng hạn chuẩn phim Blu-ray thông thường hỗ trợ âm thanh 7.1, nếu bạn sử dụng dàn Atmos thì cũng không đem lại hiệu quả. Thậm chí nếu giả lập không tốt thì âm thanh có thể còn tệ hơn. Về cách thể hiện âm thanh, loa chuyên xem phim thường có xu hướng thể hiện rất trần trụi và thực dụng nên không phù hợp lắm khi nghe nhạc.

Với những sự khác biệt trên, đây là lúc chúc ta có đáp án cho câu hỏi:

Vì sao người sẵn sàng bỏ ra hàng tỷ đô chỉ để sở hữu một cặp loa stereo (2 kênh) trong khi với cùng một số tiền họ có thể sắm được cả một dàn loa đạt tiêu chuẩn Atmos 9.2.4 (15 kênh)?

Từ thiết lập, mục đích cho đến cách tái hiện âm thanh thì loa (tối ưu cho) nghe nhạc và loa (tối ưu cho) xem phim là hoàn toàn khác biệt. Loa nghe nhạc thừa sự tinh tế nhưng nó không thể tái hiện âm thanh vòm như loa xem phim. Ngược lại, loa xem phim lại thừa kênh nhưng bản thân mỗi chiếc loa thiếu đi sự tinh tế mà bạn thấy được ở loa nghe nhạc. Vì vậy tuỳ theo nhu cầu mà bạn lựa chọn cho mình một bộ loa thích hợp nhất (dù phải chấp nhận hi sinh).

Một điều thú vị là nếu dạo quanh trên thị trường hiện nay, đặc biệt là phân khúc loa phổ thông và tầm trung, chúng ta sẽ thấy một sự “kết hợp” giữa loa nghe nhạc và loa xem phim. Cụ thể là nhiều thương hiệu loa nổi tiếng chẳng hạn như Yamaha hay Jamo có một số bộ dàn sử dụng cặp loa cột chuyên nghe nhạc stereo để làm 2 loa front, cặp loa bookshelf (kiểu loa nhỏ gọn có thể đặt lên kệ hoặc chân đứng) cũng chuyên dùng để nghe nhạc làm 2 loa back. Bổ sung vào đó loa sub và loa mid là chúng ta có được một bộ dàn xem phim 5.1 mà nghe nhạc cũng không hẳn là dạng vừa. Về cơ bản, đây là bộ dàn tối ưu cho xem phim nhưng khi cần đến nghe nhạc, nó sẽ hay ngang ngửa với khả năng trình diễn của cặp loa front và back.

Bài chia sẻ của mình đến đây là kết thúc. Hi vọng các bạn có được những kiến thức hữu ích về sự khác biệt của loa.

Theo: Sài Gòn HD