Chơi đầu đĩa than là một thú chơi cầu kỳ, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức. Nhưng nếu được chăm sóc thường xuyên và đúng cách thì chiếc đầu đĩa than sẽ cống hiện cho bạn những âm thanh tuyệt hảo. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn các cách lắp đặt và hiệu chỉnh đầu đĩa than từ cơ bản cho đến chuyên nghiệp
Sau rất nhiều năm khi mà chỉ những người đam mê đĩa vinyl lõi cứng thể hiện sự quan tâm thích thú, chơi và sử dụng đầu máy đĩa than và làm chúng đột nhiên hot trở lại. Tuy nhiên sự quan tâm mới này lại kéo theo cùng với nó không ít vấn đề. Ba mươi năm trước, các bản thu chính là nguồn nhạc của sự lựa chọn và mỗi nhà bán lẻ âm thanh đều có một người cài đặt analogue của riêng mình. Việc setup đĩa than là một việc không hề đơn giản những cũng không quá khó khăn. Ngày nay các nhà sản xuất đã cài đặt sẵn đầu kim cho bạn đồng thời đưa ra những lời chỉ dẫn setup vô cùng rõ ràng giúp bạn có thể tự mình làm được những bước còn lại.
Bắt tay vào công việc căn chỉnh đầu đĩa than
Setup một chiếc đầu máy đĩa thanh đòi hỏi bạn phải hết sức tập trung chú ý vì vậy hãy lựa chọn một chỗ thoải mái và đủ ánh sáng để làm việc đó. Có những chiếc đầu đĩa than kì lạ chỉ có thể được lắp đặt tại vị trí cuối cùng của chúng, và bất kì lúc nào có thể, bạn nên chọn một chiếc bàn ăn với bề mặt thật lớn để setup chúng. Và tất nhiên bạn cần phải lựa chọn thời gian thật kĩ càng khi mà lũ trẻ con không chạy lăng xăng và phá hỏng mọi thứ
Hầu hết những gì mà chúng ta gọi là thiết lập đầu máy đĩa than thực sự chỉ là tập trung vào việc tinh chỉnh đầu kim của tonearm. Phân loại những phần còn lại của đầu máy đĩa than thì thường khá đơn giản. Bạn chỉ cần làm theo các hướng dẫn dành riêng cho mẫu sản phẩm của bạn, nó sẽ chỉ ra một cách chi tiết làm thế nào để đính kèm các dây đai, cài đặt mâm đĩa và đệm lót hay nới lỏng các ốc vít,…Với một vài thiết kế bạn sẽ cần tra dầu vào mâm đĩa chính trong khi những cái khác có thể bạn sẽ chỉ cần chèn tonearm vào giá đỡ của nó.
Một bí quyết tinh chỉnh được áp dụng với hầu hết các đầu máy đĩa than đó chính là việc quan trọng để đạt được tất cả mọi thứ. Đặt hết tinh thần của mình lên mâm đĩa và điều chỉnh chân đế hoặc kệ bên dưới sao cho chúng có thể đọc được một cách hoàn hảo ở mọi hướng. Ngoài ra mâm đĩa có thể tạo nên những lực ma sát và độ ồn làm giảm chi tiết mức độ thấp và đó chính xác là những gì mà chúng ta đang cố gắng đào lên từ những khe đĩa hát.
Một khi những vấn đề cơ bản được hoàn thành, bạn có thể đánh gục những thử thách khác bao gồm việc cài đặt và tinh chỉnh đầu kim phono. Không gì có thể làm hỏng đĩa vinyl của bạn nhanh hơn việc đối xử tệ bạc với một đầu kim của thương hiệu mới mà bạn đã phải thắt lưng buộc bụng nhiều tuần để có được, vì vậy hãy dành đủ thời gian cho mình để tiến hành việc đó một cách thật cẩn thận và thận trọng.
Tạo sự kết nối đầu đĩa than cùng các bộ phận liên quan khác
Người chơi luôn nhận thấy rằng sẽ dễ dàng hơn rất nhiều để tạo nên một kết nối điện trước khi đặt đầu kim vào tonearm, tuy nhiên có rất nhiều người khẳng định rằng bạn nên làm theo những cách khác. Bạn có thể tự tìm ra cách thích hợp cho mình.
Đằng sau đầu kim bạn có thể tìm được bốn đinh ghim nơi bạn cần để gắn bốn sợi dây có kí hiệu màu sắc dời khỏi điểm đo vẽ cuối của tonearm. Thông thường các pin đầu kim có một số kí hiệu màu sắc tương ứng với màu sắc dây mặc dù nhà sản xuất thích làm chúng có vẻ khó hiểu hơn một chút bằng cách đánh dấu pin với các kí hiệu R+, R-, L+ và L-. Về cơ bản, màu sắc chuẩn cho các kênh bên trái đó là cực dương mang màu trắng, cực âm mang màu xanh lam. Ngược lại, các kênh bên phải dùng kí hiệu màu đỏ cho cực dương và màu xanh lá cho cực âm. Một số nhà sản xuất tonearm muốn phức tạp hóa mọi thứ bằng cách dùng màu đen hoặc vàng, vì vậy nếu vẫn còn có điều gì nghi ngờ không chắc chắn thì bạn hãy đọc kĩ lại hướng dẫn sử dụng.
Gắn kết lại thiết bị trên đầu đĩa than
Một khi dây của bạn đã được gắn một cách chặt chẽ, bạn cần gắn đầu kim vào tonearm. Giờ đây hầu hết các nhà sản xuất đều sử dụng những ốc vít dài M2.5 và nhiều nhà sản xuất cung cấp những ốc vít phù hợp với đầu kim.
Có rất nhiều lỗ ốc vít kín giúp bạn dễ dàng vặn các ốc từ trên xuống thông qua vỏ đầu kim đi vào đầu kim. Nếu như không may mắn mà bạn cần sử dụng đến các đai ốc riêng biệt thì thực ra việc vặn các ốc vít từ dưới đầu kim cũng thường khá đơn giản với những đai ốc được đặt trên đầu vỏ đầu kim. Một khi bạn đã tìm ra cách thức tốt nhất hãy cài đặt đầu kim, nó gần với điểm chính giữa của những khe trong vỏ đầu kim, sau đó vặn chặt những ốc vít lại.
Điều chỉnh lực
Rất nhiều tonearm có đầu kim gắn liền và loại phổ biến nhất sử dụng một vòng quay tự do nhỏ ở phía trước của tạ sau (counterweight) với những điểm đánh dấu cho áp lực đầu kim trên gram. Để sử dụng cái này một cách chính xác, đầu tiên bạn cần phải hiệu chỉnh vị trí của các vòng trên tạ, sau đó thêm áp lực đầu kim mà bạn mong muốn bằng cách xoay toàn bộ tạ. Với cần điều chỉnh lực hướng tâm (anti-skating) ở vị trí 0, bạn hãy đặt mũi kim của tonearm ra khỏi rìa bên phải của mâm đĩa sau đó xoay tạ sau cho đến khi bạn tìm ra điểm mà tonearm chạy êm nhất ở cùng một độ cao khi mà đĩa nhạc được đặt vào mâm đĩa. Tại điểm đó, đầu kim sẽ có mức áp lực là 0 gram nếu như nó đang đặt trên đĩa hát vì vậy bạn có thể điều chỉnh tạ sau bằng cách chỉnh một chút xíu vòng đã được đánh số trong khi vẫn giữ nguyên trọng lượng của chính nó. Bây giờ chuyển sang cân chỉnh lực đè lên đầu kim (tracking force) bằng cách chuyển toàn bộ trọng lượng theo hướng ngược chiều kim đồng hồ cho đến khi áp lực đầu kim đòi hỏi được hiển thị trên mặt đồng hồ. Hầu hết các đầu kim đều có một lực đè đầu kim khuyến nghị hoặc một mức độ mà bạn muốn ở trong.
Hiệu chỉnh các góc
Bây giờ chúng ta cùng chuyển đến cài đặt phần overhang (khoảng cách từ tâm mâm spindle đến mũi kim cantilever) và căn chỉnh góc nằm ngang. Chuyên gia khuyên bạn nên sử dụng thước đo độ và thước thẳng với trục cần của bạn bất cứ khi nào có thể.
Thước đo độ phổ biến có thể dùng được với bất kì loại trục tay nào gồm có hai loại. Trong rất nhiều năm, hầu hết mọi người đều sử dụng loại thước đo hai điểm. Nó giúp bạn điều chỉnh đầu kim cho đến khi bạn tìm ra hai điểm thẳng hàng ở hai lưới khác nhau trên cùng một mặt phẳng. Thước đo hai điểm có thể trở nên chính xác tuyệt đối được không phụ thuộc vào mức độ chính xác khi bạn đánh giá từng chi tiết nhỏ nhất của độ lệch thị giác. Đây là một việc khá khó khăn, chính vì vậy trong những năm trở lại đây người ta sử dụng một tiêu chuẩn vàng khác đó là thước đo độ mang tên Dennesen Soundtracktor
Nó sử dụng một cần trục với một điểm mà bạn sẽ sắp thẳng hàng với các điểm chính của tonearm. Hiện nay có rất nhiều các sản phẩm thước đo khác của Dennesen như Feickert Analog NG, The Pro-Ject Align It, Acoustical Systems SMARTractor. Tất cả đều hoạt động rất tốt với mức độ chính xác vượt xa so với thước đo mâm đĩa hai điểm cơ bản.
Điều chỉnh góc phương vị áp dụng tương tự như điều chỉnh góc của kim đọc. Có lẽ đây là trường hợp duy nhất bạn muốn kim đọc hình chữ V để vừa khít với những rãnh đĩa vuông góc khi nhìn từ đầu vào.
Skating away
Anti-skate (bộ cản chuyển động hướng tâm của tay cơ) là thứ cuối cùng bạn cần hiệu chỉnh, và có lẽ đây cũng là phần gây nhiều tranh cãi nhất. Đây là một lực bên ngoài tác động vào tonearm, để chống lại các lực bên trong tạo ra bởi lực ma sát khi đầu kim đọc chạy trên rãnh đĩa. Ani-skating luôn thay đổi bởi nó phụ thuộc vào độ sâu của rãnh cắt trên bề mặt đĩa bất kể đó là một đoạn nhạc tĩnh lặng hay ầm ĩ, cho dù bạn vừa mới bắt đầu hay ở đoạn cuối của bản nhạc.
Điều này bao gồm tất cả các bước căn bản của quá trình setup đầu đĩa than nhưng một trong những hiệu chỉnh này đều có ảnh hưởng lẫn nhau. Bởi vậy việc quay lại và xem xét áp lực đầu kim đọc cũng như các hiệu chỉnh phía trước là một ý tưởng tuyệt vời và nó sẽ giúp cho việc hiệu chỉnh đĩa than của bạn trở nên hoàn hảo.
Kiếm tìm điểm ngọt ngào
Khi đầu máy đĩa than của bạn được hiệu chỉnh hoàn hảo, bạn cần phải tìm ra một nơi thích hợp để thiết lập nó trong hệ thống âm thanh của mình. Khác xa so với những thành phần khác, vị trí mà bạn đặt đầu máy đĩa than có thể quyết định đến sự thành công hay thất bại trong hiệu suất âm thanh của nó. Nó sẽ cố gắng đọc hết tất cả những nét nhỏ nhất từ những đường rãnh trên mặt đĩa nhạc vì vậy tất cả những rung động không mong muốn ở bên ngoài một khi đã xâm nhập vào hệ thống sẽ có thể giấu đi những thông tin tinh tế ở mức độ thấp nhất mà bạn đang cố gắng để nghe. Sẽ có vô vàn suy nghĩ rằng điều gì sẽ hỗ trợ turntable một cách tốt nhất, nhưng tất cả mọi người sẽ phải đồng ý rằng bạn cần phải giữ chúng xa các nguồn rung động nhất có thể và nhở rằng đừng bao giờ đặt turntable lên cùng một kệ với loa.
Nguồn: Tuấn Anh Tạp /Chí HiFi
