Cuộc chạy đua công nghệ đa kênh chưa dừng lại ở đây khi mà chỉ trong vài năm, số lượng các định dạng đa kênh xuất hiện ngày càng nhiều hơn, đem đến trải nghiệm chân thực hơn.
Năm 2004, Dolby Labs và Lucasfilm hợp tác với nhau để phát triển công nghệ Dolby Digital EX. Công nghệ này được sử dụng để mã hóa một kênh surround thứ ba từ các kênh surround trái và phải đã có sẵn từ tín hiệu Dolby Digital. Kênh surround thêm vào này, gọi là kênh surround phía sau, được giải mã trong quá trình phát lại; tín hiệu sẽ được gửi đến một hoặc hai loa đặt ở phía sau người nghe. Dolby Digital EX cho phép các nhà làm phim đặt vị trí, di chuyển âm thanh xung quanh phòng một cách chính xác hơn. Chẳng hạn, âm thanh của một vật thể bay trên đầu, từ mặt trước đến mặt sau của phòng thường có xu hướng bị kéo dài ra một cách không tự nhiên. Âm thanh bắt đầu từ các loa đằng trước, sau đó chia ra dọc theo bức tường khi di chuyển về phía cuối phòng. Bằng cách thêm vào kênh âm thanh surround thứ ba ở phía sau người nghe, những âm thanh như thế sẽ trở nên tự nhiên hơn hẳn. Một điều đáng chú ý là các bản nhạc được mã hóa EX sẽ tương thích với các thiết bị hỗ trợ Dolby Digital, bởi việc thêm kênh surround phía sau này đã được mã hóa vào tín hiệu Dolby Digital 5.1 kênh thông thường. Dolby Digital EX không phải là công nghệ 6.1 thực thụ. Nó vẫn chỉ là công nghệ 5.1 kênh âm thanh nhưng với một kênh được mã hóa thêm vào dữ liệu 5.1 kênh thực tế.
DTS cũng đưa ra một công nghệ có chức năng tương tự gọi là DTS-ES. Nó còn có một tên gọi khác là DTS-ES Matrix vì kênh surround thêm vào này được mã hóa ma trận vào các kênh surround trái / phải đã có sẵn. Ngoài ra, DTS cũng cung cấp một công nghệ khác tên là DTS-ES Discrete, đặc điểm nổi bật là kênh surround đằng sau trở thành một kênh riêng biệt với bitstream ESDiscrete. DTS-ES Discrete là công nghệ âm thanh 6.1 đúng nghĩa. Lợi thế của việc này là tạo ra sự tách biệt hoàn toàn giữa các kênh. Hệ thống surround ma trận thường bị hạn chế về mặt tách biệt giữa các kênh, cho nên DTS-ES Discrete là giải pháp khắc phục cho nhược điểm này.
Cũng cần lưu ý rằng Dolby Digital và DTS đều là các định dạng lossy, đồng nghĩa với việc sẽ xuất hiện việc mất dữ liệu trong quá trình mã hóa và giải mã. Việc mất dữ liệu này là có chủ đích vì nhờ vào đó, số lượng bit cần thiết để tái hiện lại tín hiệu có thể giảm đi đáng kể. Nhưng cũng vì vậy mà Dolby Digital và DTS đã làm giảm đi sự trung thực của tín hiệu từ nguồn phát.
Sự xuất hiệu của đĩa Blu-ray với dung lượng lưu trữ khổng lồ đã cho phép Dolby Labs và DTS phát triển những công nghệ đa kênh với chất âm tốt hơn, sử dụng lượng bitrate cao hơn so với Dolby Digital và DTS. Từ Dolby Labs, hai công nghệ mới đã xuất, đó là Dolby Digital Plus và Dolby TrueHD. Dolby Digital Plus có thể xem như là phiên bản nâng cấp cho công nghệ Dolby Digital mà chúng ta đã quá quen thuộc, thường gặp trên hầu hết đĩa DVD và các chương trình HD TV. Khác biệt nằm ở chỗ Dolby Digital Plus hỗ trợ nhiều kênh âm thanh hơn, với bitrate cao hơn để đem đến chất lượng âm thanh tốt hơn. Trong khi Dolby Digital bị giới hạn bitrate cao nhất là 640kbps, công nghệ Dolby Digital Plus cho phép bitrate lên đến 6Mbps (tất nhiên cũng phải nhờ vào dung lượng cực lớn của đĩa Blu-ray). Ngoài việc sở hữu bitrate cao hơn, Dolby cũng đã cải tiến lại thuật toán mã hóa dùng trong Dolby Digital Plus để đem đến chất lượng âm thanh tốt hơn.
Để đem đến trải nghiệm âm thanh cao cấp nhất tại thời điểm ấy, Dolby đã tạo ra Dolby TrueHD, với khả năng tái hiện âm thanh đa kênh chất lượng với độ chính xác so với tín hiệu gốc lên đến từng bit một. Với công nghệ TrueHD, người nghe sẽ cảm nhận chất lượng từ hệ thống âm thanh hoàn toàn giống với những gì các kỹ sư nghe được ở studio. Cụ thể hơn TrueHD có khả năng xử lý tám kênh với chất lượng audio 192kHz/24-bit. Để làm được điều này, bitrate tối đa của TrueHD trên đĩa Blu-ray là 27Mbps. Dù vậy, giải mã TrueHD chỉ là một lựa chọn chứ không phải là yêu cầu bắt buộc đối với đầu đĩa Blu-ray. Sự xuất hiện của một định dạng phổ thông cho phép tái hiện âm thanh đa kênh cao cấp cũng không khác gì một bước tiến trong quá trình phát triển hệ thống giải trí tại nhà. Các video biểu diễn âm nhạc trên đĩa Blu-ray với chất lượng âm thanh đa kênh cao cấp thường được đánh giá là tuyệt vời, với trải nghiệm rất giàu tính thực tế.
(Hết kỳ 2)
Nguồn: tapchihifi.com/Nguyễn Hào
