Khi nói tới bất cứ một cặp loa hay tai nghe nào, độ nhạy vẫn là thông số kỹ thuật cơ bản nhất mà người chơi nên hiểu rõ.
Độ nhạy (tiếng Anh là sensitivity) của loa và tai nghe thường được đo bằng đơn vị decibel (dB), hiểu một cách đơn giản là khả năng kêu to đến đâu của loa với cùng một mức điện áp đầu vào, trong một môi trường kiểm định tiêu chuẩn.
Độ nhạy có thể đo bằng nhiều cách. Tuy nhiên, ngành công nghiệp âm thanh thống nhất một tiêu chuẩn chung để dễ so sánh các sản phẩm. Nơi lý tưởng nhất để đo độ nhạy là trong một phòng lớn, được xử lý triệt để về tiêu tám âm toàn bộ các diện tường, sàn và trần để loại bỏ hiện tượng dội, cộng hưởng âm và tiếng vọng. Việc này nhằm đo được chính xác âm thanh phát ra từ nguồn duy nhất là loa hoặc tai nghe.
Người ta đo bằng cách đặt một microphone ở ngay phía trước loa. Cần chú ý phải đo đúng cùng một khoảng cách cho tất cả các loa, thường là 1 mét. Ở loa 3 đường tiếng, đặt micro ở giữa tweeter và mid, ở loa 2 đường tiếng, đặt micro ở giữa tweeter và mid-woofer. Còn tai nghe thì đặt ở giữa 2 bên driver.
Mức điện áp tiêu chuẩn đầu vào là 2,83V, được hiểu là tương ứng với 1 watt nếu loa “đánh” với ampli ở mức trở kháng 8 ohm. Công suất ra của loa đo bằng watt được tính bằng công thức bình phương hiệu điện thế / trở kháng. Trong trường hợp này là 2,832 / 8 = 8,0089/8 = xấp xỉ 1. Nếu trở kháng là 4 ohm thì công suất sẽ là 2 watt.
Sau đó, sẽ phải đo đầu ra của loa thường được nhắc đến bằng mức nén âm thanh (SPL) và thể hiện ở số decibel. Ngoài ra, không chỉ đo độ nhạy của loa chỉ ở một tần số rồi cho đó là đủ. Không giống ampli, loa luôn biến đổi trong đáp ứng tần số, có thể là +- 3dB, tùy vào các tần số.
Như vậy, khi nhìn những con số như 2,83V/2m, bạn sẽ hiểu hơn về nó: loa được đo bằng điện áp đầu vào 2,83 volt, microphone được đặt cách mặt loa 2 mét. Ở 2,83V/m, hầu hết loa sẽ cho đầu ra âm lượng không hề nhỏ, ở khoảng 80-90 dB, mức trung bình khoảng 87dB. Để tiện so sánh, tiếng chuông điện thoại di động có độ nhạy 80 dB, tiếng xe tải chạy trên đường là 90 dB, tiếng nói chuyện bình thường là 60 dB.
Tuy nhiên, trong khi 1 watt có vẻ như tạo ra độ lớn âm thanh đáng kể, một số người có thể nghĩ rằng không có khác biệt lớn giữa 80 dB và 90 dB. Kỳ thực, chệnh lệch 10 dB tương đương với việc bạn bật gấp đôi volune. Loa chơi ở mức 90 dB tạo cảm giác nghe to gấp đôi so với 80 dB.
Để tăng output lên khoảng 3 dB nữa sẽ đòi hỏi tăng gấp đôi công suất ampli. Như vậy, cần công suất ampli rất lớn để đưa loa có độ nhạy thấp lên mức output cao. Đó là lý do tại sao người ta mua ampli công suất thấp đi liền với loa có độ nhạy cao, và ampli công suất cao đi với loa có độ nhạy thấp. Tai nghe cũng tương tự như vậy.
Theo Nguyễn Audio
