Nói đến các nghệ sĩ saxophone chuyên trị dòng smooth jazz, hẳn đa số người nghe nhạc Việt Nam sẽ nghĩ ngay đến Kenny G. Nhưng ở Mỹ và châu Âu, có một cái tên cũng không kém phần nổi tiếng – Dave Koz – người học piano từ nhỏ nhưng lại bén duyên với cây kèn saxo. Một nghệ sĩ đã 6 lần nhận đề cử Grammy và có hàng chục triệu đĩa nhạc tiêu thụ khắp toàn cầu.
Dave Koz đã nói, “Khi đèn trong rạp chiếu phim tắt hết, bạn cảm thấy như mình bước sang một thế giới khác, rất xa thực tại, bỏ tất cả lại sau lưng…” Nghe At The Movies, hẳn ai cũng có cảm giác như vậy, nhất là những người sành phim, mê nhạc. Tên album đã cho chúng ta biết trong nó chứa đựng những gì: các bản nhạc nổi tiếng trong những bộ phim nổi tiếng như Casablanca, The Pink Panther, Cinema Paradiso, Aladin, West Side Story…
Tiếng saxophone của Dave Koz trong At the Movies lơi lả, đẩy đưa và quá đỗi nồng nàn. Phong vị jazz chỉ ở mức vừa phải, nhưng cũng đủ làm người nghe đạt đến độ “phê”. Dàn nhạc với 40 nhạc công làm nền đủ để Dave Koz phiêu cùng các giai điệu mượt mà của Over The Rainbow, As Time Goes By, Schindler’s List hay Cinema Paradiso. Và màu sắc cổ điển thì khó mà lẫn đi đâu được. Nhắm mắt lại, không khó để hình dung ra một rạp chiếu bóng giản dị, người ngồi chưa kín các dãy ghế và trên màn ảnh là một đoạn phim đen trắng… Hấp dẫn nhất trong album, theo nhiều người, là bản The Shadow Of Your Smile (nhạc phim The Sandpiper). Âm hưởng bossa-nova đã mang vào đó một chút rộn rã, tung tẩy, và trên nền trống cùng piano, guitar cầm nhịp, tiếng saxo của Dave Koz như phiêu hơn. Những miếng phì, lơi đặc trưng của jazz khiến người nghe phải nổi gai ốc. Đỉnh cao nhất chắc chắn phải là đoạn song tấu saxo – trumpet – với sự góp mặt của một tay kèn tài danh khác – Chris Botti. Bè dây chơi sau cũng rất tuyệt, tiếng đàn violin mênh mang, mênh mang… Và giọng hát của Johnny Mathis càng làm tăng thêm sự quyến rũ của bản nhạc. Over The Rainbow, một bản jazz quen thuộc, đã được tái hiện lại đầy tâm trạng, thoáng đâu đó một chút ưu tư thầm kín. Và Dave Koz cũng đã có lúc bùng nổ. Phần hòa âm phối khí thực sự quyến rũ, đã tận dụng được hết ưu thế của bè dây. Cinema Paradiso, bản nhạc chủ đề của bộ phim kinh điển cùng tên cũng rất xứng đáng được điểm 10. Mềm mại, uyển chuyển, sâu lắng, dẫn dắt người nghe qua các cung bậc cảm xúc khác nhau. Một version rất lạ trong hàng ngàn version khác nhau của Cinema Paradiso.
Những người đã quen nghe The Way We Were qua giọng hát thiên thần của Barbra Streisand nay chắc chắn sẽ ngạc nhiên với một phiên bản rất độc đáo. Chất jazz chỉ thoảng qua, tiếng saxo như quyện chặt với tiếng piano và tiếng contrabass, đầy ẩn ức. Giai điệu đẹp mê hồn. Và khi Vannessa Williams (cựu hoa hậu Mỹ – 1 ca sĩ xuất sắc) cất tiếng hát, người nghe sẽ lại càng cảm thấy ngất ngây trước một giọng hát đầy nhục cảm, nỉ non về những hoài niệm cũ trong tiếng kèn đẩy đưa. As Time Goes By chơi với tiết tấu trung bình, đây là một bản jazz đặc trưng, cổ điển, sang trọng.
Nhưng tiếng kèn của Dave Koz vẫn đầy ngẫu hứng, đầy thăng hoa. Khúc solo piano ở đoạn cuối khiến nhiều người nghe phải ngỡ ngàng. Moon River chơi khá sạch sẽ, không có nhiều phá cách, và tiếng hát của Barry Manilow cũng chỉ ở mức nghe được. Bù lại, sự kết hợp giữa Dave Koz và Indie Arie trong bản nhạc tình It Might Be You thực sự đáng yêu. Cô ca sĩ trẻ đầy cá tính đã mang lại phong vị R&B không lẫn vào đâu được cho ca khúc, và khi Dave Koz đưa kèn lên, đó vẫn là màu jazz khoan nhặt. Và khi tất cả cùng hòa giọng, người nghe có thể yên tâm đó là một It Might Be You cực kỳ giàu cảm xúc. Schindler’s List, Summer Knows hay Somewhere cũng rất hay, rất đáng nghe tới từng giây một. Có thể nói, At The Movies là album dành cho cả người nghe nhạc bình thường lẫn các audiophile hay các fan của smooth jazz.
Sinh ngày 27/3/1963 ở Encino, California, Dave Koz từ nhỏ đã được sống trong bầu không khí tràn ngập âm nhạc. Học piano từ năm 4 tuổi, 9 tuổi học chơi trống, 13 tuổi, anh cập bến saxophone, vì đó là con đường duy nhất để tham gia nhóm nhạc của anh trai. Dù tốt nghiệp Đại học California nhưng Dave Koz đã không ngần ngại trở thành một tay kèn saxophone chuyên nghiệp, ban đầu chơi trong ban nhạc của Richard Marx và sau đó, đến năm 1990, tách ra thành nghệ sĩ solo. Các album đầu tiên của Dave Koz ghi âm với hãng Capitol như Dave Koz, Lucky Man, Saxophonic đều được giới phê bình và người hâm mộ nhiệt liệt tán thưởng, đặc biệt Saxophonic còn mang về cho anh tới 4 đề cử Grammy.
Gần đây, trên các kệ đĩa ở Việt Nam mới xuất hiện thêm một album khác của anh – The Dance. Rất hấp dẫn, thiên về xu hướng pop với một chút Motown và country dù xu hướng chủ đạo vẫn là smooth jazz. Người nghe sẽ gặp lại ở đây một Careless Whisper thật hay với tiếng kèn lả lơi bên giọng hát lạ của Montel Jordan, Love Is On The Way với sự tham gia của Chris Botti. Khách mời trong album còn nhiều tên tuổi tài danh khác như Burt Bacharach, Marc Antoine, Jonathan Butler, Luther Vandross… So với At The Movies, The Dance có vẻ khó nghe hơn dù chất lượng nghệ thuật còn vượt trội. Nếu bạn đã thích nghe Kenny G, không có lý do gì để bạn không nghe Dave Koz, một nghệ sĩ ít tính “thương mại” hơn nhưng ngón kèn lại điêu luyện, thần sầu hơn và luôn biết đường tìm đến trái tim người thưởng thức…
Có thể nói, phong cách của Dave Koz khác hẳn Kenny G dù cùng chơi môt thể loại âm nhạc. Không quá lả lướt, dịu dàng, cũng không ngọt ngào, ve vuốt, Dave Koz mang đến cho người nghe những tiếng kèn có phần gai góc, với chất jazz khê khàn thể hiện rõ nét qua những miếng nhấn, nhả đầy chủ ý nhưng cũng rất ngẫu hứng. Nghe Dave Koz có thể không “vào” ngay như nghe Kenny G, nhưng khi đã ngấm rồi thì khó mà dứt ra được. Dave Koz thường chơi hai giọng alto và soprano saxophone, đôi khi anh cũng chuyển qua giọng tenor.
